سدیم کربنات یا کربنات سدیم یک نمک سفید و نیمه شفاف با فرمول شیمیایی Na 2 CO 3 است که از جمله در ساخت صابون ، شیشه و رنگ استفاده می شود.
معمولاً با نامهای باریلا ، ناترون ، سودا سولوای ، سودا سولوای ، سودا خاکستر ، خاکستر سودا و کربنات سدیم بی آب 1 یا به سادگی سودا شناخته میشود (نباید با سود سوزآور اشتباه شود.
که مشتقی از کربنات سدیم است، از طریق فرآیندی به نام سوزاندن ). این رایج ترین ماده قلیایی است که از زمان های قدیم شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
به لطف فرآیندی که در سال 1791 توسط دکتر و شیمیدان فرانسوی Nicolás Leblanc ابداع و ثبت شد، می توان آن را در طبیعت یافت یا به طور مصنوعی به دست آورد . فرآیند Leblanc شامل واکنش های شیمیایی زیر است:
واکنش نمک معمولی با اسید سولفوریک : 2 NaCl + H 2 S O 4 → Na 2 SO 4 + 2 H Cl
واکنش کلسیناسیون Na 2 SO 4 با سنگ آهک و زغال سنگ : Na 2 SO 4 + CaCO 3 + 2 C → Na 2 CO 3 + CaS + 2 CO 2 4
بعداً این روش با روش سولوای که توسط شیمیدان بلژیکی ارنست سولوای ابداع شد جایگزین شد .
Solvay شرکت Solvay را در سال 1863 تأسیس کرد و در آنجا از روش خود به طور گسترده استفاده کرد، که توانست این فرآیند را حتی ارزانتر کند و برخی از مشکلات ارائه شده توسط روش Leblanc را برطرف کند.
در این روش از کلرید سدیم (نمک معمولی)، آمونیاک و کربنات کلسیم (سنگ آهک) به عنوان مواد خام استفاده می شود. در سال 1915 آخرین کارخانه سودا Leblanc بسته شد.
بی کربنات سدیم به دلیل حلالیت کم آن به عنوان یک رسوب جمع آوری شد و سپس تا حدود 176 درجه فارنهایت (80 درجه سانتیگراد) یا 203 درجه فارنهایت (95 درجه سانتیگراد) حرارت داده شد تا کربنات سدیم خالص تولید شود، مشابه آخرین مرحله فرآیند.
Solvay. کلرید سدیم بیشتری به محلول باقیمانده کلرید سدیم و آمونیوم اضافه می شود.
آمونیاک بیشتری در دمای 30-40 درجه سانتیگراد نیز به این محلول پمپ می شود. سپس دمای محلول به کمتر از 10 درجه سانتیگراد کاهش می یابد. حلالیت کلرید آمونیوم بیشتر از کلرید سدیم در دمای 30 درجه سانتیگراد و کمتر در دمای 10 درجه سانتیگراد است.
با توجه به این تفاوت در حلالیت وابسته به دما و اثر یونهای رایج، کلرید آمونیوم از محلول کلرید سدیم رسوب می کند.